HARAM VE HELÂLİ SADECE ALLAH BELİRLER
Bütün semavi dinlerde kendilerini, haşa! Yüce Yaradan’ın yerine koyarak ahkâm kesen insanlar vardır. (Aslında bu durum Budizm gibi öğretilerde de benzerdir.) Hâlbuki Allah Kur’an’ında herşeyi inceden inceye açıkladığını, her türlüsünden temsil getirdiğini beyan ediyor (Enam 38 ve 114 ile Zumer 27). Dolayısıyla cevabını aradığımız konularda, değişmeyen tek Kitap olan Kur’an’a bakılması yeterlidir.
Nahl Suresi 116. ayet: “Dillerinizin yalan yere nitelendirmesinden ötürü ‘şu helaldir, şu haramdır’ demeyin sonra Allah’ın üstüne yalan atmış olursunuz. Allah’a karşı yalan uyduranlar ise iflah olmazlar.”
Yani Kur’an da belirtilmeyen haram ve helâlleri kendi kendimize tespit edip, Allah’ın hükmü diye gösterir ve insanları suçlarsak, iflah olmayız.
Kur’an’da haram kılınan yiyecekler;
Bakara 173. ayet: “Allah size leş, kan, domuz eti ve Allah’tan başkası adına kesileni haram kılmıştır. Ama kim mecbur kalırsa (başkasına) saldırmadan ve sınırı aşmadan (bunlardan) yemesinde bir günah yoktur. Muhakkak ki Allah, çok bağışlayandır, çok esirgeyendir.”
Enam Suresi 145. ayet: “De ki: Bana vahyolunanda meyte, (ölü hayvan) akıtılmış kan, domuz eti -ki pistir- ve fısk ile Allah’tan başkası adına kesilmiş olanlardan başkasının, yiyecek kimse için haram olduğuna dair bir şey bulamıyorum.”
Demek ki diğer yiyecekler helâldir. Günümüzde hayvanlar bazen yoğunluktan dolayı Allah adı zikredilmeden kesiliyor. Ancak ayetten anlaşılan, o etin haram olması için o hayvanın Allah’tan başkasının adına (ör: Zeus, Buda vb.) kesilmesi gerekiyor.
Diğer taraftan Kur’an’a göre, helâl yiyecekleri başkalarının hakkını gasp ederek veya Allah’ın uygun görmediği yöntemlerle yemek de yanlıştır.
Nisa Suresi 29. ayet: “Ey inanalar, mallarınızı aranızda batılla yemeyin. Kendi rızanızla yaptığınız ticaret olursa başka. Nefislerinizi de öldürmeyin. Doğrusu Allah size karşı çok merhametlidir.”
Malları batılla yemeyin sözü, başka ayetlerde de geçiyor. Ayetteki “Nefislerinizi öldürmeyiniz” cümlesine tefsirciler, aşağıdaki çeşitli anlamları veriyorlar.
- Allah’ın haram kıldığı fiilleri işleyerek kendinizi öldürmeyiniz, toplumunuzu mahvetmeyin.
- Kardeşlerinizi, birbirinizi öldürmeyin.
- İntihar etmeyin.
Hâlbuki ayetin gelişinden benim anladığım, mallarınızı batılla (içki, kumar, fuhuş vb. yollarla veya karşı tarafın rızası olmadan) yemeyin deniliyor. Ama diğer taraftan imkânınız varken nefsimize de zulmedip, Allah’ın dünyada verdiği helal nimetlerden mahrum etmememiz isteniyor. Bir lokma bir hırka anlayışı ile değil, nefsimizin isteklerini helâlinden karşılamaya çalışarak yaşamamız öneriliyor.
Maide Suresi 87. ayet: “Ey inananlar, Allah’ın size helâl kıldığı güzel ve temiz şeyleri haram etmeyin. Çünkü Allah sınırı aşanları sevmez.”
Yüce Yaradan Nisa 29. ayette malları batılla yemeyin derken, burada da sınırı aşmayın diyor. Dolayısıyla bizler, konuyla ilgili ayetlere göre davranırsak, hem başkalarının hakkına tecavüz etmemiş oluruz, hem kendi vücudumuza gereksiz yere zarar vermeyiz, hem de helâl şeyleri haram diyerek sınırı aşmamış oluruz.
Araf 32. ayet: “De ki: Allah’ın kulları için çıkardığı süsü ve güzel rızkı kim haram etti? De ki o, dünya hayatında insanlarındır, kıyamet günleri de yalnız onlarındır.” .
Kur’an’da haram kılınan davranışlar;
En’am 151 ve 152. ayetler: “De ki: Gelin Rabbinizin size (neleri) haram kıldığını okuyayım” (Aşağıdakiler ayetteki net açıklamaların maddeler halinde sıralanışıdır.)
- Allah’a ortak koşmak
- Anne babaya isyan etmek
- Fakirlik korkusuyla çocuklarını öldürmek
- Fuhuş yapmak
- Haksız yere cana kıymak
- Yetim malını haksız yemek
- Ölçü ve tartıyı tam adaletle yapmamak
- Yalancı şahitlik
- Allah’a verilen sözü tutmamak
Allah’ım, bizlere, Senin gönderdiğin ayetleri anlayabilmemiz için anlayış ihsan eyle. Kur’an hükümlerine uygun davranabilmemiz için bizlere yardımcı ol ve irade gücü ver.